W ciągu zaledwie dwóch sezonów Macedonia zapewniła sobie miejsce w katalogach polskich biur podróży. Organizatorzy wypoczynku pamiętają o Ochrydzie i uwzględniają ją w propozycjach dla swoich klientów. Polacy coraz częściej wybierają Ochrydę jako miejsce swojego letniego urlopu. Już drugi sezon z rzędu to właśnie turyści z Polski okazali się najliczniej odwiedzającym Ochrydę narodem!
Rosnąca popularność wiążę się też z… rosnącymi tłumami. A brzeg Jeziora Ochrydzkiego jest jednak mniej pojemny niż cała Riwiera Albańska, również oblężona przez polskie grupy.
A gdyby tak wyjechać do Macedonii po sezonie? I nie tylko nad Jezioro Ochrydzkie?
Pięć zalet głównych
Taniej
W większości hoteli ceny od przełomu września i października spadają. Jednak zimą – wraz z początkiem sezonu grzewczego – ceny w obiektach noclegowych bywają równe, a nawet wyższe niż w sezonie letnim. Wynika to z wysokich kosztów ogrzewania. Zwykle problem ten dotyczy mniejszych obiektów. Duże, całoroczne hotele raczej nie podnoszą cen w sezonie zimowym.
Poza sezonem grzewczym i świętami różnica cen między wysokim i niskim sezonem wynosi nawet 30%.
Brak tłumów
Kto w środku sezonu nocował w Ochrydzie lub zwiedzał klasztor św. Nauma, ten dobrze wie, jaki panuje wtedy ścisk. W lipcu i sierpniu klasztor jednocześnie potrafi odwiedzać kilkaset osób. W Bałkańskim Jeruzalem tłumy nie ustępują po zapadnięciu zmroku.
Gdy gorący sezon wycieczkowy dobiega końca, Ochryda nie pustoszeje, ale ruch zdecydowanie się zmniejsza. Delektowania się macedońskimi specjałami nie zakłóca wpadająca nagle grupa, a przy robieniu zdjęć nikt nie wchodzi w kadr.
Więcej czasu
Poza sezonem czas w jakiś magiczny sposób się nie wydłuża. Chociaż… Z pewnością nagle da się dłużej posiedzieć w nieoblężonej cerkwi, a motorówki wodne – do których nie czeka się w kolejce – robią jakby dłuższą trasę z Kaneo do portu. Zwiedzając nie szuka się strategicznych luk w oddziałach turystów, by przeprowadzić zdecydowaną szarżę na stoisko z pamiątkami.
Bogactwo kolorów
Jestem zakochana w kolorach Macedonii. Dzięki imponującej liczbie dni słonecznych w roku (grubo ponad 200!), padające promienie słoneczne zmieniają barwy otoczenia nawet parę razy na dobę. Odbijając się od Jeziora Ochrydzkiego, mieniąc w wodospadach, załamując w ogniu i dymie, nad którymi grillowane jest mięso. Suszące się papryki w zależności od pory roku przybierają kolor do intensywnej czerwieni po szkarłat i rdzę. Wiosna wybucha feerią barw, zimą śnieg mieni się pod dotykiem słońca, a jesienią liście prześcigają się w konkursie mody.
Pretekst do powrotu
No i wreszcie… jeżeli postawimy sobie za cel, by zobaczyć piękno Macedonii o każdej porze roku, mamy pretekst do przynajmniej czterokrotnych odwiedzin. A jeśli dodamy do tego konkretne uroczystości, robi się z tego całkiem pokaźny plan wyjazdowy!
Jesień w Macedonii
Winobranie i urlop z winem
Jak przekonywałam w niejednym wpisie, Macedonia jest wymarzonym krajem dla koneserów wina. I, jak we wszystkich krajach słynących z uprawy winorośli, także tutaj liczyć można na karnawały związane z winem. Najsłynniejszy odbywa się każdego roku w połowie września w Kavadarci. Karnawał Tikveški Grozdober ma już ponad 50-letnią tradycję.
Tu swoją siedzibę ma winiarnia Tikveš, produkująca ponad 20 mln litrów wina rocznie i skupująca winogrona od sześciu tysięcy drobnych plantatorów. To właśnie temu holdingowi zawdzięczamy słynnego Vranaca T’ga za Jug, ale także jeden z najczęstszych wyborów turystów: Alexandrię.
Współcześnie festiwal jest okazją dla miasta na promocję. Trwająca parę dni zabawa zamykana jest uroczystym pochodem, któremu przewodzi Król i Królowa wraz z eskortą.
Wydarzeniu towarzyszą nie tylko degustacje, ale i wiele innych atrakcji: wyścig kelnerów, rajd samochodowy i rowerowy, wystawy, koncerty, dyskoteki…
W towarzystwie wina zaplanować da się cały urlop! Najbogatszą ofertę ma prawdopodobnie Popova Kula w Demir Kapija. To cały kompleks, łączący winiarnię, restaurację i hotel. Poza degustacją wina proponują wycieczki rowerowe, piesze, lekcje gotowania, pokazy tańca macedońskiego, jeep safari, trekking z barbeque… i wiele innych!
Po więcej wpisów o macedońskim winie zajrzyj do Przewodnika po macedońskich winach i wpisie o Degustacjach wina w Macedonii.
Złote kolory i najpiękniejsze wschody słońca
Uwielbiam macedońską jesień. Zachwycają mnie kolory liści na drzewach, mieniący się barwami krajobraz. Dzięki zróżnicowanemu klimatowi, podróżując przez Macedonię na przełomie września i października odnosi się wrażenie podróżowania między światami. Wczesną jesienią w Skopje potrafią być jeszcze upały i dni suche na wiór. W tym czasie soczyście zielone winorośle na równinie Pelagonia uginają się pod ciężarem soczystych, niemal czarnych gron. A Park Narodowy Galičica już zaczyna ubierać się w złoto i czerwień.
I chociaż to moja prywatna opinia, uważam, że najpiękniejsze wschody słońca przypadają właśnie na jesień. Zachody zresztą też.
Górskie wędrówki, wycieczki rowerowe
Macedonia będzie rajem dla osób, które kochają górskie wędrówki! Park Narodowy Galičica w sąsiedztwie Ochrydy spodoba się zarówno osobom, uprawiającym rekreacyjnie nordic-walking, jak i regularnym piechurom. Ale to nie wszystko, bo ponad 80% kraju stanowią góry i wzgórza. Pasma na zachodzie, na południu, w centrum i na wschodzie kraju oferują nieco inny krajobraz, klimat, florę i faunę. Tę zachwycającą różnorodność dodatkowo wzbogacają ukryte wysoko cerkwie i klasztory, pozostałości średniowiecznych fortyfikacji i wojennych frontów, osmańskie mosty, ale również jaskinie czy wodospady. I cisza na niezadeptanym jeszcze szlaku.
Przykładowy program wyprawy górskiej znajdziesz tutaj:
Wszystkie kolory Macedonii
Ogromną popularnością cieszą się również wycieczki rowerowe. Kolarstwo górskie to jeden z lepiej rozwijających się sektorów turystyki w Macedonii. Ponad tysiąc malowniczych tras off-roadowych sytuuje to małe państwo w czołówce dotąd niezadeptanych destynacji tego rodzaju. Lokalne biura podróży specjalizują się w organizacji szosowych i górskich wycieczek rowerowych – z przewodnikiem lub na zasadzie self-guiding.
O podróżowaniu rowerem po Macedonii pisałam tutaj!
Makfest i Jazz Skopje Festival
Makfest to trochę nasze Opole. Wielki festiwal muzyki rozrywkowej, który od 1986 roku wypromował setki hitów i bałkańskich evergreenów. Warto spojrzeć na listę zwycięzców festiwalu od jego początków do dzisiaj – to świetny przekrój trendów w muzyce rozrywkowej ostatnich trzydziestu lat.
Skopje Jazz Festival liczy już sobie 37 lat tradycji i może poszczycić się odwiedzinami najpopularniejszych amerykańskich i europejskich muzyków. Występowały tu takie sławy świata jazzu jak Ornette Coleman, Youssou N’Dour, Joe Zawinul, Brazilian Girls i inni. Macedończycy kochają muzykę na żywo i improwizację, nie dziwi więc taka popularność tego wydarzenia.
Zima w Macedonii
Narty i freeride
Czterdzieści jeden pasm górskich. Trzydzieści cztery szczyty liczące ponad 2000 m. 5. miejsce pod względem średniej wysokości terenu (741 m) w Europie po Andorze, Szwajcarii, Austrii i Turcji. Mieszkańcy żartują sobie, że gdyby kraj wyprasować, stałby się prawdziwym Imperium!
Nie, Macedonia nie staje w szranki z austriackimi czy włoskimi ośrodkami narciarskimi. Nie ma tu ciągnących się po horyzont tras narciarskich o wszystkich poziomach trudności. Ale jeśli chcemy urozmaicić sobie zimowy pobyt wypadem na narty w piękną okolicę, możliwości jest kilka. Od słynnej Popovej Šapki i Mavrova, przez Pelister, po leżącą na uboczu Ponikvę. Każdy z tych ośrodków urzeka piękną okolicą, a jedzenie – w tym oczywiście domowe sery czy kačamak z kajmakiem – równoważy z nawiązką straty energetyczne poniesione na stoku.
Jest jednak dziedzina śnieżnego szaleństwa, w której Macedonia rywalizuje na poziomie światowym. Macedonia jest krajem niezwykle atrakcyjnym dla freeriderów. Chodzi konkretnie o catskiing. Jeden z lokalnych organizatorów należy podobno do listy najdłużej działających w Europie!
O nartach, catskiingu i poszukiwaniu złota
Święto Vodici albo macedońskie „morsowanie”
19 stycznia przypada święto Vodici (Epifania, Objawienie Pańskie, wspomnienie chrztu Jezusa w Jordanie). Wydawałoby się, że jest to święto stricte religijne, jednak ma też znaczenie głęboko symboliczne. W chrześcijaństwie symbolizuje oderwanie się od starego życia i powtórne narodziny, w nowej wierze, na drodze do życia wiecznego. Stąd też jest to również dla wielu wiernych początek nowego cyklu, przypomnienie o konieczności udzielenia lub uzyskania przebaczenia.
Tradycją związaną z tym świętem jest wyławianie krzyża, który po poświęceniu wrzucany jest do wody przez dostojnika kościelnego. Chociaż dzieje się to w każdej macedońskiej wiosce i mieście, w której tego dnia odbywa się uroczystość w cerkwi, w Ochrydzie i Skopje obrządek zyskał prawdziwie medialną oprawę. Każdego roku krzyż z Jeziora Ochrydzkiego i Vardaru próbuje wyłowić kilkuset mężczyzn.
Gdzie zobaczyć obchody jednego z najstarszych świąt chrześcijańskich oraz dlaczego kobieta z krzyżem wywołała ogólnokrajowy skandal parę lat temu dowiecie się z wpisu 1000 euro w Jeziorze Ochrydzkim!
Sylwester
Sylwester do białego rana, macedońska biesiada i muzyka na żywo? Zabawa sylwestrowa w bałkańskim towarzystwie to niezapomniane przeżycie. Coraz więcej biur podróży oferuje sylwestrową bałkańską objazdówkę, warto jednak rozejrzeć się za lokalnymi pakietami. Sylwester w winiarni? Zabawa w międzynarodowym towarzystwie, przy suto zastawionym stole i smakołykami spod rąk macedońskiej gospodyni? A na dodatek po szampanie – domowa rakija?
Jeśli jesteś zainteresowany/a kameralnym Sylwestrem w Macedonii, odezwij się! Zaplanujemy coś wspólnie!
Czas karnawału, demony i rakija
Przygotowania do Wielkanocy w Macedonii zaczynają się siedem tygodni przed Świętem Zmartwychwstania. Prawosławny post jest bardzo restrykcyjny. Aby jakoś wytrzymać długi okres bez zabaw, wspólnego biesiadowania, macedońskie miasta zapewniają mieszkańcom tuż przed jego rozpoczęciem czas karnawału.
Nie tylko Wenecja ma maski i korowody! Podczas corocznego balu maskowego w Strumicy wybierani są Książę i Księżniczka. Ich zadaniem jest poprowadzenie przemarszu karnawałowego.
O strumickim karnawale wzmiankuje Evlija Čelebi w swoich kronikach już w latach 70. XVII wieku. W ostatnich latach karnawał znacznie się zmodernizował, tracąc większość wcześniejszych pogańskich nawiązań, w tym elementów erotycznych. Przetrwała tradycja odwiedzania domów zaręczonych kobiet przez grupki zamaskowanych mężczyzn, wśród których dziewczęta mają rozpoznać narzeczonego. Ma to przynieść szczęście młodej parze w małżeństwie.
Wcześniej, bo jeszcze w styczniu, z okazji Starego Nowego Roku (Nowy Rok zgodnie z kalendarzem juliańskim) ma miejsce inny karnawał. Prawdopodobnie jedna z najstarszych tradycji na Bałkanach, karnawał w Vevčani. Liczy sobie już 1400 lat!
Dwudniowe szaleństwo przypomina średniowieczne ludowe karnawały, gdzie pogaństwo i tradycje chrześcijańskie przeplatają się i trzymają ze sobą jak najlepsi kumple. Codzienne reguły odstawiane są na bok, a w macedońskiej wiosce króluje groteska, parodia, trochę nawet makabra, gdy tradycyjna parada rusza ulicami.
Bo nie jest to parada przybranych w pióra i kolorowe, bogate stroje postaci, oj nie… Vevčani przez dwa dni oblegane jest przez demony, upiorne stwory, ale także bluźnierczych błaznów i śmieszków, dalekich od wszelkich poprawności. A wino i rakija leją się niekończącymi się strumieniami, co z pewnością dla wielu jest dodatkowym atutem!
Wiosna w Macedonii
Wielkanoc inna niż wszystkie
Triduum Paschalne w Macedonii warto przeżyć chociaż raz. Najlepiej uczestnicząc w świętowaniu wspólnie z macedońskim gospodarzem, aby wziąć udział we wszystkich tradycjach. Ale jeśli nie dane nam będzie wstać o świcie w Wielki Czwartek, by barwić jajka i błogosławić dom oraz członków rodziny; jeżeli nawet nie obmyjemy się symbolicznie wodą z geranium i bazylią… Udajmy się o północy z soboty na niedzielę do cerkwi. Świątynia będzie rozświetlona blaskiem setek świeczek, trzymanych przez każdego przybyłego wiernego. Światła te robią gigantyczne wrażenie, a widziane z lotu ptaka tworzą niesamowitą drogę mleczną, z tym że… na powierzchni ziemi. Chyba nie ma lepszej metafory dla święta odrodzenia, pokonania ciemności i połączenia ziemi z niebem.
Chcesz posłuchać macedońskiej opowieści o Wielkanocy? Wskakuj na zapis wielkanocnego live’a Poznań-Ochryda!
Wegetarianie, nie lękajcie się Macedonii!
Ten podpunkt pośrednio łączy się z poprzednim. Nie chodzi o to, że wegetarianie w Macedonii nie umrą z głodu wyłącznie wiosną! Kuchnia macedońska obfituje w dania bezmięsne, wegetariańskie, a nawet wegańskie. Wynika to z częstych postów w kalendarzu prawosławnym, w tym najbardziej restrykcyjnego, wielkanocnego Wielkiego Postu. Wtedy prawosławni wierni powinni powstrzymywać się od jedzenia zarówno mięsa i ryb, jak i produktów pochodzenia zwierzęcego (serów, mleka, jogurtu).
Wegetarianie bez obaw mogą zaplanować macedoński wyjazd kulinarny. Niewątpliwie będą zachwyceni! Smak warzyw i owoców jest niepowtarzalny. Lista sałatek oraz zimnych i ciepłych przystawek, w większości bezmięsnych, zajmują od dwóch do sześciu stron w menu. W okresie przed Wielkanocą restauracje szczególnie dbają o to, by w karcie były dania „posno”. Dzięki temu podawane zwykle z mięsem sarmy (podobne do naszych gołąbków) czy papryki prawdopodobnie będą dostępne w wariancie wegetariańskim.
Szlakiem macedońskich monastyrów
Oczywiście, macedońskie klasztory zwiedzać można (i powinno się!) także i w pozostałych porach roku. Wiosna wydaje mi się o tyle szczególna, że w okresie przygotowań do Wielkanocy magiczna atmosfera wiekowych świątyń zyskuje jeszcze bardziej. Podobnie dzieje się podczas świąt cerkiewnych czy dni poświęconych patronowi danego założenia.
Na terytorium Macedonii – na powierzchni porównywalnej do woj. lubuskiego – znajduje się 270 klasztorów, w tym 150 zachowanych w stanie dobrym lub bardzo dobrym. W niektórych istnieje również opcja przenocowania. Niekiedy oznacza to nocleg we wspólnym pomieszczeniu na siennikach lub karimatach, w innych są to w pełni wyposażone pokoje hotelowe. W skromniejszych założeniach klasztornych za nocleg nie pobierana jest żadna opłata lub waha się od 3 do 5 euro. Można również zdecydować się na nocleg pod gołym niebem poza murami klasztoru, zwłaszcza, gdy położony jest on w takiej oazie spokoju, jak Zrze czy Treskavec. Jest to tego rodzaju przeżycie, którego się nie zapomina.
Sezonowe piękno, czyli macedońskie wodospady
Macedonia skrywa setki zachwycających tajemnic natury. Od zapomnianych wysp, przez tajemnicze jaskinie i intrygujące formy skalne, po wulkany i wodospady.
Tych ostatnich jest w Macedonii aż 150. Nie wszystkie są spektakularne, zwłaszcza w wysokim sezonie turystycznym czy tuż po nim, kiedy wysokie temperatury okradają strumienie i rzeki z wody. Dlatego najlepszym czasem na odwiedziny takich atrakcji jest wiosna. Topiący się śnieg spływa z gór, zasilając strumienie.
Większość wodospadów w Macedonii ma zaledwie kilka, kilkanaście metrów wysokości. Jednak w pobliżu wielu z nich znajdziesz osmańskie, a nawet rzymskie mosty. Niekiedy prowadzą do nich ścieżki rekreacyjne. Czasem nawet wyznaczone jest miejsce na piknik i odpoczynek. Zawsze wodospady skryte są w cudownym otoczeniu natury.